اهمیت یک کاشی تاریخ‌دار ایلخانی در آران و بیدگل
#کاشی_قبر شکسته شده موجود در مخزن موزه
#پایگاه_پژوهشی_ویگل که تقریبا یک سوم آن از قسمت بالایی سالم مانده است.
عرض کاشی ۴۳ سانتیمتر و طول باقی مانده در طولانی ترین بخش ۲۶ سانتیمتر است که در اصل باید حدود ۶۰ سانتیمتر بوده باشد. این کاشی مزار چهار و نیم سانتیمتر ضخامت دارد.
لعاب تکه کاشی برجای مانده که در بخشی جاها دچار آسیب‌دیدگی نیز هست، صورت محراب دارد. در سه قاب کناری آن تاریخ و نام متوفی و در داخل قوس هلالی نامی آمده که گویا نام سازنده کاشی است و نوشته‌های احتمالی دیگر که نیست.
باری کلمات برجای مانده محراب در قاب کناری چنین است: «[ذی ال] حجه خمس و عشر [ین ] و سبعمائه وفا[ت] بافت المرحوم السعید زین ا[دین]...».
در داخل قوس محراب نیز آمده است: «محمد بن حسین ال...». این احتمالأ نام هنرمند سازنده کاشی - چنان که در نمونه‌های محرابی هنرمندان این منطقه سابقه دارد - و یا تتمه نام متوفاست.
گرچه در دهگان سال عبارت «عشر» آمده و قسمت ماقبل سبعمائه از بین رفته، اما چنان عبارت عشر پایین نوشته شده که جای تردید نمی‌گذارد که بالای آن «ین» عشرین بوده است، البته «واو» بعد از خمس نیز ما را ملزم به خوانش عشرین می‌کند نه عشر.
بنابراین، خوانش تاریخ به تأیید جناب
#عمادالدین_شیخ‌الحکمایی همین سال ۷۲۵ هجری قمری است.
به گفته آقای
#علی_فردین این کاشی چند سال قبل در جریان خاک برداری پیمانکار شهرداری
#آران_و_بیدگل در قبرستانی قدیمی در نزدیکی
#زیارتگاه_شاهزاده_قاسم در بخش جنوبی بلوار الماسی آران و بیدگل بدست آمد.
با توجه به نام زیارتگاه، احتمال دارد این جا همان قاسم آبادی باشد که
#ابورضا_راوندی در
#قصیده_نونیه معروف خود، آن را از جمله آبادی های می‌داند که در حمله
#ملک_سلجوق دچار آسیب شده است.
در جریان همین خاک برداری‌ها
#سکه‌ای از دوره
#سلطان_ابوسعید_ایلخان (۷۱۶ تا ۷۳۶ ه.ق) نیز یافت شده که همراستا با تاریخ این کاشی است.
باری اهمیت این کتیبه به تاریخ ساخت آن نیز هست است. در واقع با این که ده‌ها اثر دوره اسلامی پیش از صفوی در شهرستان آران و بیدگل به ویژه در
#نوش‌آباد و
#محوطه_ویگل شناسایی شده، اما این کاشی قدیمی‌ترین اثر تاریخ‌دار شناخته شده در شهرستان است.
در عین حال وجود هنرمندان بزرگی چون
#حسن_بن_علی_بن_احمد_بابویه_بیدگلی از دوره ایلخانی که در زمینه ساخت محراب گچی، کتیبه گچی و به ویژه محراب
#کاشی_زرین‌فام صاحب شاهکارهای هنری هستند، این گمان را قوت می‌بخشد که این لوح مزار را هنرمندان شهرستان ساخته باشند.
#محمد_مشهدی_نوش‌آبادیhttps://www.instagram.com/p/DBbwdlixdWP/?igsh=MTFhdmRsdjR4OTRmcA==
