#معرفی_کتاب امشب : معرفی کتاب الفقه الأکبر
نام کتاب: الفقه الأکبر
نویسنده: امام ابو حنیفه نعمان بن ثابت رحمه الله ورضي عنه
موضوع: عقیده
زبان اصلی: عربی
زبانهای ترجمهشده: فارسی، پشتو و...
رساله گرانبها و بس ارزشمند الفقه الأکبر یکی از کتب عقیده اهل سنت و جماعت و منسوب بهامام اعظم، امام ابوحنیفه، نعمان بن ثابت رحمه الله ورضي عنه میباشد. و این کتاب، در حقیقت یکی از کتب اصول عقیدتی اهل سنت میباشد و علمای زیادی از جمله امام ابو منصور ماتریدی، شیخ محیالدین محمد بن بهاءالدین صوفی، امام ملا علی قاری هروی رحمهم الله و... بر این رساله شرح نوشتهاند.
توثیق نسبت این کتاب به امام اعظم رحمه الله:
امام عبدالقاهر بغدادی متوفای 429 هجری قمری در کتاب خود اصول الدین صفحه 308 مینویسد:
نخستین متکلم در بین فقیهان و صاحبان مذاهب، ابو حنیفه و شافعی (رحمهما الله) میباشند و (امام) ابو حنیفه (رحمه الله) کتابی در رد قدریه نوشت و اسمش را الفقه الأکبر گذاشت.
امام ابو مظفر اسفرایینی در کتاب التبصیر في الدین صفحه 113 مینویسد: کتاب العالم والمتعلم (امام) ابوحنیفه حاوی دلایل قوی در رد بدعتگذاران و ناباوران است و کتاب الفقه الأکبر که از طریق ثقات از نصر بن یحیی از ابو حنیفه رحمه الله بهما رسیده است.
شیخ وهبی سلیمان غاوجي از فقهای شام میگوید:
الفقه الأکبر تالیف و املای امام ابوحنیفه رحمه الله است. و در ادامه میافزاید: من یک نسخۀ دستنویسی از فقه اکبر را در کتابخانه شیخ الاسلام عارف حکمت در مدینه منوره را دیدم که بهروایت علی بن احمد فارسی از نصر بن یحیی از ابو مقاتل از عصام بن یوسف از حماد بن ابی حنیفه رحمه الله بود.
محتوای این کتاب:
این کتاب چنانکه قبلا عرض کردیم، کتاب عقیدتی است که بهموضوعاتی از قبیل:
اهمیت علم توحید،
بیان ارکان ایمان و توضیح آنها
صفات الله و شرح آنها،
قضا و قدر،
جبر و اختیار،
خلق و کسب افعال بندگان،
پیامبران و عصمت شان،
بهترین انسانها بعد از پیغمبران،
معجزات پیامبران،
گناهان کبیره و اثر آنها بر ایمان،
دیدار الله،
زیادت و نقصان ایمان،
اسرا و معراج،
شفاعت پیغمبران،
بهشت و دوزخ،
تکفیر اهل قبله،
صحابه،
عذاب قبر و علامات قیامت و خیلی از مسایل دیگر که مجال بیانکردن نیست، میپردازد.
آشنایی با نویسنده:
واقعا قلم از وصف آن جناب در این چند سطر قاصر است و فقط بهگوشهای از شخصیت آن امام بزرگوار اشارتی میکنیم.
نام کامل: ابو حنیفه النعمان بن ثابت بن مرزُبان الكوفيّ التيمي
لقبها: امام اعظم، فقیه عراق، فقیه ملت، عالم امت، امام فقیهان و صاحب مذهب حنفی
تاریخ تولد: سال 80 هجری قمری
تاریخ وفات: رجب، شعبان یا جمادی الاولی سال 150 هجری قمری
محل دفن: قبرستان خیزران، بغداد_عراق
امام ابو حنیفه، نعمان بن ثابت بن مرزبان کوفی (80_150 هـ.ق) فقیه، مجتهد، عالم و صاحب مذهب حنفی و یکی از امامان چهارگانه اهل سنت و جماعت است.
در فرهنگ اسلامی از وی به امام اعظم یاد میشود. او دارای علم فراوان و اخلاق نیکو بود؛ تا جایی که امام محمد ابن ادریس شافعی رحمه الله میگوید: هرکه در پی تبحر در علم فقه است، او نیازمند ابو حنیفه است.
امام ابوحنیفه از جمله تابعین بوده و با عدهای از یاران حضرت رسول صلی الله علیه وسلم از جمله انس بن مالک رضی الله عنه ملاقات داشته است.
او رحمه الله معروف به تقوا و پرهیزکاری، عبادت زیاد، وقار و اخلاص بود.
امام در فقه خود از 6 مصدر استفاده میکرد: قرآن، سنت، اجماع، قیاس، استحسان، عرف و عادت
امام ابو حنیفه در کوفه تولد و بزرگ شد. کوفه در آن زمان، شهری بود پر از علم و علما و امام در چنین محیط علمی بزرگ شد. او در حلقات درسی علمای مختلفی میرفت. و سپس در جلسه فقه استادش حماد بن ابی سلیمان شرکت کرد و تا زمان وفاتش نزد او بود و بعد از وفات استادش، جانشین او در مسجد کوفه شد و در این مسجد، جلسات فقهی برگزار میکرد.