ππ¨π¨π¦πππ₯π’ππ πͺπππ’π’π₯ π¦π’π¬π ππ’π’π§
β
πππ²ππ’π‘π’π’ π‘π¨π«πβ
Qaab-dhismeedka bulsho ee Soomaalidu waa mid ku salaysan qabiil, qofku waxa uu wax ku helaa qabiilkiisa waxa uuna wax ku waayaa qabiilkiisa. Nolosha Soomaalida qofku tol laβaan ma noolaan karo, waxana jira maahmaahyo badan oo tibaaxaya sida qofka Soomaaliga ahi uusan u noolaan karin tol laβaan waxa ka mid ah:
Buur ahow ama buur ku tiirsanow.
Tol laβaan waa la tasoobaa.
Nin tolkii ka tagay oo tanaada la waa.
Nin kaligii socda waa labo mid uun: waa tuug ama waa tol laβaan. Tolkaaga iyo kabtaada dhexdaa looga jiraa.
Haddii aad u fiirsato dhammaan maahmaahyadan oo idil waxa ay soo koobayaan hal mid oo ah: in qofka Soomaaliga waxa qeexa uu yahay qabiil. Hab-dhismeedka qabiilka Soomaaliyeed waxa uu ku salaysan yahay, weedha odhanaysa: βwalaalkaa gar iyo gar darraba u hiili.β Qaacidadan kore waxa ay salka ku haysaa midkii jaahiliyadii hore ee la odhan jirey: βcasbiyah.β Prof Cabdalle Cumar Mansuur marka uu ka warramayo weedha habarwacashada qabiilka Soomaaliyeed ee odhanaysa: βTOL LAβAYEEYβ waxa uu leeyahay: βqaacidada beeshu waxay tahay in loo hiiliyo qof allaale qofkii ka tirsan beesha oo ka soo yeerta wax u eg βTOL LAβAYEEYβ iyada oo aan la eegaynin in uu gar darran yahay iyo in kale.β Halkan u fiiso dhaqanka qabiilku waa hubsiimo laβaan iyo in qofka loo hiiliyo, gar iyo gar darraba. Qofku haddii uu wax dilo ama uu wax xado waa in la difaaco, oo looma dhawaan karo, lamana ciqaabi karo, oo waxa jirtay maahmaah odhanaysa: βtuug hala dilee yaa reerkiisa mari.β Xidhiidhka qofka iyo qabiilka ka dhexeeya, waa xidhiidhka uu abwaan Gaarriye ku soo koobay: βmarkaad hebel duqaysaa, Reer hebel damqanayaan.β Si kale u dhig xidhiidhka nafsi ee uu qofku la leeyahay qabiilka, waa waxa uu Dr. Xuseen Cabdillaahi Bulxan uu ugu yeedhay: βclan neurosis/ salow qabiil.β
Haddii qofku uu isaga baxo diinta Islaamka, dhaqanka qabiilku diin ka baxa wax weyn u ma arko, waa halkii uu Maykal Maryaano guddoomiyihii urur siyaasadeedkii NUF (National United Front), markii uu u sharxanaa baarlamanka Soomaaliya ka yidhi: βdadku waxa ay aaminsan yihiin diin aan diintan Islaamka ahayn.β Weedha Maykal Maryaano waxa ay si waafi ah u sawireysaa si-aragga qabiilka. Cabdi Iidaan Faarax isaga oo ka halcelinaya Kiristaannimada Maykal Maryaano, isla markaana tilmaamaya cidda uu Maykal sida dhab ah u yahay waa kan leh:Waxba Maykal waa gaal xun iyo muran ha xoogayne Nin madow hadduu yahay dhulkuu meel ku leeyahayβ
Qabiilku waxa uu raad weyn ku yeeshay nafsadda iyo maskaxda qofka Soomaaliga ah, bilmetal: marka dhib dhaco qofku waxa uu ku hadaaqaa; Alla tol beelayeey, Baβayeey, tol beelayeey. Si kale u dhig qofka marka ay talo ka yara wareerto oo uu keligii isla yara hadlayo waxa ku hadaaqaa; βtolow, see yeelaaβ, waa tan βla baβay tolow halkee aadaaβ.Tani waxa ay tilmaamaysaa sida qabiilku u degay garaadka hoose βsubconscious mindβ ee qofka Soomaaliga ah. Qofku qabiilka waxa uu ka helaa faan, tookh iyo taariikh. Qabiilladu waxa ay isugu faanaan laandheerannimo, qabiillada qaar waxa ay sheegtaan in ay dadka kale ka mudan yihiin, sidaa darteed waxa ay qabaan, waxa uu Dr. Xuseen Cabdillaahi Bulxan u bixiyey: βDelusion of Clan Superiorityβ waa aaminaad beeneedyo ku salaysan, aniga ayaa kaa reer wanaagsan iyo anigaa kaa fiican. Waa wax aan sal iyo raad toonna lahayn. Dr. Bulxan waxa uu tilmaamay isla weynida qabiilka waxa sababa arrimo ay ka mid yihiin: qaybsanka ah βannaga iyo ayaga / us versus themβ iyo is barbardhiga qabiillada. Eeg buugga (Politics of Cain, bogga 400).
