چند نکته در مورد زمین‌لرزه‌های ترکیه:
۱- رخداد زلزله‌های ۱۷ بهمن ۱۴۰۱ ترکیه مرتبط با فعالیت سامانه گسلی آناتولی شرقی است.
۲- زمین‌لرزه اول ساعت ۴:۴۷ صبح با بزرگای 7.8 رخ داد و حدود ده دقیقه بعد با پس‌لرزه‌ای با بزرگای 6.7 همراه شد.
۳- زمین‌لرزه اول موجب تحریک یا تریگر شاخه گسلی دیگری در بخش شمالی‌تر منطقه شد که بر اثر آن زلزله اصلی دوم با بزرگای 7.5 حدود ۹ ساعت بعد به وقوع پیوست.
۴- تا زمان نگارش این مطلب در کمتر از ۲۴ ساعت سه پس‌لرزه بالای ۶ و بیست پس‌لرزه بالای ۵ و بیش از ۶۸ پس‌لرزه بالای ۴ در این منطقه رخ داده است.
۵- پدیده تحریک یا تریگر شدن گسل‌ها در ایران نیز سابقه دارد. به طور مثال زلزله ۹ شهریور ۱۳۴۷ دشت بیاض با بزرگای 7.1 موجب تریگر شدن قطعه دیگری از گسل در ۷۰ کیلومتر دورتر گردید و بر اثر آن حدود ۲۱ ساعت بعد شهر فردوس با رخداد زلزله 6.4 ویران شد. این دو زلزله بیش از دوازده هزار کشته داشت.
۶- رفتار برخی از گسل‌ها طوری است که به صورت خوشه‌ای یا کلاستر عمل میکنند و موجب وقوع زلزله‌های بزرگ متعدد در زمانی تقریبا کوتاه می‌شوند. پس با وقوع یک زلزله بزرگ و مشاهده چند پس‌لرزه کوچکتر هرگز نمیتوان با قطعیت گفت که خطر وقوع زلزله بزرگ بعدی برطرف شده است.
۷- حدود یک هفته بعد از زلزله 5.9 خوی در حدود ۷۰۰ کیلومتر دورتر از آن شاهد وقوع زمین‌لرزه‌های ویرانگر ترکیه بودیم. هر چند که گسل‌های مسبب این زلزله‌ها ارتباطی با هم ندارند ولی وقوع آنها نشان دهنده تجمع بالای تنش‌های تکتونیکی در منطقه است. چنانچه این تنش‌ها به جای ۷۰۰ کیلومتری غرب خوی در ۷۰۰ کیلومتری شرق آن رها شده بود الان شاهد ویرانی تهران بودیم!
پس با تاکید دوباره بر اینکه گسل‌های تهران، تبریز و منطقه زلزله‌زده ترکیه ارتباطی با هم ندارند ولی یادآوری میشود که در مقیاس صفحات تکتونیکی این فاصله‌ها بسیار ناچیز بوده و احتمال فعالیت لرزه‌ای گسل‌های مهم ایران نیز در مقیاس کوتاه مدت وجود دارد. به همین دلیل لازم است خطر وقوع زمین‌لرزه بزرگ در مناطقی از ایران بیش از پیش جدی گرفته شده و بر بالا بردن آمادگی در برابر زلزله تاکید گردد.
#مجتبی_بصیری ۱۸ بهمن ۱۴۰۱
@erc_channel@erc_channel
