🔻دخالت فقهاء در خصوص تعطیلی روز شنبه؛ در حاشیۀ مکاتبات آیت الله سبحانی به مجلس
✍ جعفر نکونام1️⃣ مرور داستان تعطیلی روز شنبه🔸5 آذر 1401 لایحهای به مجلس تقدیم میشود که روز پنجشبنه به دلیل نیمهتعطیل بودن قاطبۀ ادارات دولتی در این روز به طور کامل تعطیل شود و با افزایش ساعات کاری در روزهای دیگر هفته جبران گردد؛ اما در فروردین 1402 کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها به سبب بروز نگرانیهای فعالان اقتصادی از تعطیلی روز پنجشنبه، آن را به شنبه تغییر میدهد تا با تعاملات و مراودات بینالمللی و منطقهای یکسانسازی گردد و آن در مجلس در روز 26 اردیبهشت ماه 1403 تصویب شد؛ اما شورای نگهبان این مصوبه را خلاف موازین شرع شناخت؛ اما مجدداً مجلس تصمیم گرفت که تعطیلی روز شنبه را به بحث بگذارد.
2️⃣ اجمال نامههای آیت الله سبحانی به مجلس🔸آیت الله سبحانی طی دو نامه به مجلس با تعطیلی روز شنبه مخالفت کرد:
یکی در 28 اردیبهشت 1403 بعد از تصویب مجلس و
دیگری در 5 شهریور همین سال به مناسبت طرح مجدد تعطیلی روز شنبه در مجلس.🔸اهم ادلۀ ایشان در آن دو نامه چنین است:
🔻روز شنبه روز تعطیلی دشمن صهیونیستی و نشانۀ غلبۀ فرهنگ غربی است.
🔻در خمیرۀ هر ایرانی روز شنبه روز کاری است؛ لذا اگر هم اقلیتی تعطیل کنند، اما اکثریت مردم از آن تبعیت نمیکنند و این سبب میشود، در جامعه دو دستگی پدید آید.
🔻شورای نگهبان آن را رد کرده و مغایر مصالح دانسته و مراجع هم با آن مخالفت کردند.
🔻تعطیلی روز شنبه یعنی تعطیلی کلیۀ دستگاههای مولد و این به نفع اقتصاد کشور نیست.
🔻جمعی که با خارج ارتباط دارند، بیش از 5% از جمعیت کشور نیست و این یعنی اکثریت فدای اقلیت.
🔻با تعطیلی شنبه فرهنگ ملی و دینی با سابقۀ هزار و چهارصد سال و اندی برهم زده میشود.
🔻تعطیلی شنبه تعطیلی مراکز آموزشی و پژوهشی را هم در پی دارد و این به نفع کشور نیست.
🔻تعطیلی شنبه بر خلاف قانون اساسی است که تعطیلی هفته را روز جمعه قرار داده و این مفید حصر است؛ مثل زبان فارسی و پرچم سه رنگ کشور.
3️⃣ تحلیل نامههای آیت الله سبحانی🔸در خصوص نامههای آیت الله سبحانی تأملاتی به این قرار هست:
🔻شأن آیت الله سبحانی فقاهت است و لذا انتظار از ایشان این است که راجع به حکم شرعی تعطیلی روز شنبه اظهار نظر فرمایند؛ اما ایشان دربارۀ امور دیگر هم نظر دادند؛ نظیر در خمیرۀ ایرانی بودن روز شنبه به عنوان روز کاری و عدم تبعیت اکثریت مردم از تعطیلی روز شنبه؛ به نفع اقتصاد نبودن تعطیلی کلیۀ دستگاههای مولد در روز شنبه؛ 5% بودن ذی نفعان از تعطیلی شنبه و اکثریت فدای اقلیت شدن؛ بر هم زدن فرهنگ ملی با تعطیلی شنبه، خلاف قانون اساسی بودن تعطیلی روز شنبه.
🔻ظاهراً تنها ادلۀ شرعی مخالفت ایشان با تعطیلی روز شنبه دو چیز است: یکی تشبه به یهود و کفار و دیگری برهم زدن فرهنگ دینی هزار و چهار صد و اندی ساله. این در حالی است که
آیات عظام ناصر مکارم شیرازی، نوری همدانی و علوی گرگانی و جوادی آملی و مقام معظم رهبری هرگز تعطیلی روز شنبه را تشبه به یهود ندانسته بودند. تلقی ایشان این بوده است که اصلاح روندها بر اساس سبب انتفاع جامعۀ اسلامی و مسلمین بلا مانع است و جابجایی تعطیلات، جز مباحث حکومتی و حاکمیتی محسوب میشود؛ لذا، تشخیص حاکم شرع متبع است و تنها روز جمعه است که به دلیل سفارش بر برپایی نماز جمعه مقدس شمرده شده است.
🔻محل بحث است که چرا تشبه به یهود یا کفار حرام است. اگر صرف تشبه به یهود یا کفار حرام باشد، باید مسلمانان هیچ حکم شرعی مشترکی با یهود یا کفار نداشته باشند؛ حال آن که چنین نیست. برای مثال، حرمت گوشت خوک میان یهودیان و مسلمانان مشترک است. اگر منظور، تشبه به احکام خاص یهود یا کفار است، هرگز تعطیلی روز شنبه به یهود یا کفار اختصاص ندارد. تقریباً در تمام کشورهای اسلامی روز شنبه روز تعطیل قرار داده شده است؛ از جمله:
تونس، مراکش، الجزایر، مصر، عراق، اردن، لیبی، بنگلادش، یمن، سوریه، عمان، قطر، امارات متحدۀ عربی، عربستان و مالزی.
🔻نیز محل بحث است که وقتی میان فقهاء دربارۀ حکم شرعی یک امری اختلاف فتوا وجود داشته باشد، فتوای کدامیک فصل الخطاب است. نظر مشهور فقهاء این است که فتوای هر مجتهد برای مقلدانشان نافذ است؛ اما با فرض این که نمایندگان مجلس مقلد حضرت آیت الله سبحانی نیستند، نامۀ ایشان به مجلس چه وجاهتی میتواند داشته باشد؟
🔻نیز محل بحث است که حتی اگر میان فقهاء اجماع وجود داشته باشد که تعطیلی روز شنبه حرام است؛ اما این حکم شرعی بر خلاف مصالح کلی کشور یا دین باشد، آیا پایبندی به آن واجب است؟ اگر چنین است، چرا فقهاء به بسیاری از احکام شرعی نظیر وجوب جهاد ابتدایی و قتال با اقوام غیر مسلمان و جواز به غنیمت بردن اموال و نفوس ایشان و تمتع جنسی از زنان و دخترانشان و اخذ جزیه از اهل کتاب عمل نمیکنند؟
🆔@dineaqlani🆔@dinonline