بریده‌ها و براده‌ها

🌐سرنوشت اِخوان؛ پس از مرسی و رمضان

راوی #سیاست_خارجی: محمد مرسی؛ تنها رهبر تاریخ چند هزار ساله مصر که در جریان یک انتخابات کاملا آزاد و رقابتی به قدرت رسیده بود، پس از یک سال ریاست‌جمهوری و شش سال بازداشت در حکومت کودتایی، سرانجام 27 خرداد هنگام دفاع در جلسه دادگاهش در اثر ایست قلبی درگذشت و یک روز بعد، بدون برنامه رسمی و در سکوت اجتماعی و جهانی در قاهره دفن شد.
گفته می‌شود مرسی لحظاتی قبل از مرگش گفته رازهای زیادی می‌داند که اگر افشا کند آزاد خواهد شد، ولی به خاطر امنیت مصر سکوت کرده است. برخی رسانه‌ها این‌گونه برداشت کردند که رازهای مرسی درباره پشت پرده سازمان «اخوان‌المسلمین» بوده است؛ جنبشی که 91 سال پیش حسن‌البناء تحت تأثیر تعالیم سید جمال‌الدین اسدآبادی و محمد عبده تأسیس کرد و مرسی نیز از چهره‌های برجسته آن در دهه اخیر بود. این جنبش با شعار «الاسلام هو الحل»(اسلام، همان راه‌حل است) در قرن اخیر الهام‌بخش گروه‌های سیاسی، نظامی و فکری فراوانی در کشورهای اسلامی بوده و به عنوان «پدر اسلام‌گرایی و اسلام سیاسی معاصر» شناخته می‌شود.

شاید امروز کمتر کسی به اندازه بشار اسد از مرگ مرسی خوشحال باشد. مرسی وقتی پس از پیروزی اعتراضات مردمی در جریان بهار عربی به قدرت رسید، اعتراضات در سوریه نیز اوج گرفته بود و مرسی همراه با دیگر حامیان خود، تصمیم گرفت از مخالفان اسد حمایت کند. او از هیچ فرصتی برای حمله به اسد دریغ نکرد و حتی در جریان کنفرانس جنبش عدم تعهد در تهران که تابستان91 برگزار شد، سخنرانی تندی علیه اسد ایراد کرد. وی همچنین کنفرانسی با نام «یاری سوریه» در سال 92 در قاهره برگزار کرد و موضع تندی علیه اسد و حزب‌الله لبنان گرفت.

وقتی مرسی با کودتای ارتش برکنار شد، بشار اسد طی سخنانی مبهم گفت: «اسلام سیاسی آفتی بود که جهان اسلام با آن مواجه شد و سقوط مرسی را باید به منزله سقوط اسلام سیاسی دانست. هرکسی که دین را در خدمت سیاست و به سود یک گروه سیاسی و علیه دیگران به کار گیرد، در هر کجای دنیا که باشد سقوط خواهد کرد. با سقوط اسلام سیاسی، اسلام به نقش طبیعی خود بازخواهد گشت».
در این سخنرانی اسد در نشست گروهی از روحانیون و ائمه جماعات سوریه که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های عربی داشت، اسلام سیاسی به معنای «بهره‌برداری از عواطف دینی مردم در جهت منافع سیاسی اشخاص یا حکومت‌ها» تفسیر شد. بر همین اساس بود که اسد گفت: «نمی‌توان اسلام سیاسی را شکلی از حکومت دانست. در حالی نظام سیاسی ولایت فقیه در ایران ایران و نظام سوریه یک شکل از حکومت هستند که قانون اساسی آنها بر اساس شریعت اسلامی نوشته شده و نمی‌شود اینها را با اسلام سیاسی یکی کرد. سیاست یک امر بشری و تابع امیال و خطای انسانی است و ربطی به اسلام که یک امر الهی است ندارد. پس سقوط اسلام سیاسی، به نفع دین است. این پدیده یک جرثومه، مشکله و آفتی است که دامن‌گیر مسلمانان شده و با نابودی آن، اسلام به اصل خود که دعوت بشر به امر الهی است برمی‌گردد».

اما نزاع مرسی و اسد، تنها گرفتاری رییس‌جمهور ناکام اخوانی نبود. رگه‌های ضد شیعی که از دیرباز در بخش‌هایی از اخوان وجود داشت، دامن‌گیر دولت مرسی هم شد و او نتوانست میان اختلافات سیاسی خود با ایران، سوریه و حزب‌الله لبنان و تمایلات ضد شیعی برخی حامیان خود از یک سو، و رعایت قواعد یک حکومت دموکراتیک از سوی دیگر توازن برقرار کند. به‌ویژه آنکه بخشی از نیروهای اخوان به القاعده پیوسته‌اند و ایمن الظواهری؛ رهبر کنونی القاعده نیز از اعضای قدیمی اخوان است. آخرین هفته‌های حکومت وی به صحنه نزاع خونین میان شیعه و سنی بدل شده بود و مرسی با حملات آتشین علیه بشار اسد و حزب‌الله، بر این نزاع می‌افزود و حاشیه‌سازی‌ها افزایش می‌یافت. مشابه همین بلا بر سر اسلام‌گرایان متأثر از اخوان در الجزایر آمد و سال1991 با وجود پیروزی در انتخابات، به دست ارتشی‌ها به حاشیه رفتند و سرکوب شدند.

اکنون اخوان‌المسلمین طی سال‌های اخیر دو ضربه مهم را متحمل شده: سقوط و مرگ مرسی به عنوان سمبل سیاسی، رسوایی اخلاقی پروفسور طارق رمضان؛ نوه مؤسس اخوان و اسلام‌شناس برجسته مقیم اروپا به عنوان نماد فکری نسل جدید اخوان.
اخوان نشان داده که توانایی بازتولید و بازسازی خود را دارد، اما اکنون دو نتیجه مهم این بازسازی، عملا از صحنه حذف شده‌اند و حکومت فعلی مصر نیز بی‌سابقه‌ترین سرکوب‌ها را علیه اخوان اعمال می‌کند. به نظر می‌رسد اخوان راه دشوارتری در پیش دارد.
@rawinews

خانه ای روی آب: درباره محمد علی نجفی
✍️ عقیل دغاقله - جامعه شناس

 🔘 برخی رخدادها هستند که جان و خاطر انسان را آزرده می سازند. مانند مرگ، تلخ و غیر قابل درک. حالتی مانند سرگیجه و ابهام را به دنبال دارند و بیش از عقل، روح را آزرده می سازند. 

🔘 داستان آقای #نجفی یکی از این رخدادها است. او را از نزدیک نمی شناسم، اما از خوبی های او خیلی شنیده ام. از اینکه انسان دقیق و با اخلاقی است. از اینکه فرد منزهی است.

🔘  از دیروز تا امروز با بسیاری از دور و بری های خودم صحبت کرده ام. بسیاری از آنان حتی از دور دستی بر حوزه سیاست ندارند. با این همه، با هر کس صحبت کردم می گوید «دلم برایش می سوزد». دل آنها برای نجفی می سوزد،‌ برای کسی که قتلی را بر عهده گرفته است و نه برای مقتول.

🔘 این ارزیابی من از افکار عمومی البته که دقیق نیست. قصد تعمیم هم ندارد. اما برای من جالب بود چون دیگرانی که با آنان صحبت کردم همان حس من را داشتند.
🔘 می دانم که نجفی متهم به قتل است ، اما من به عنوان فردی از جامعه، بیش از آنکه ناراحت قتلی باشم که رخ داده،‌ آزرده ازسرنوشتی هستم که برای «قاتل» رقم خورده است. علیرغم احساس گنگ و مبهمی که دارم، دلم با اوست،‌ با اویی که قتل را بر عهده گرفته و نه با مقتول و برای او ناراحتم. شاید خطا باشد، اما این احساس من در این لحظه است که باید به آن اعتراف کنم و می خواهم درباره آن بنویسم. 

🔘بخشی از این احساس ریشه های دلی و فردی دارد. اینکه چه عاقبت های عجیب و غریبی در کمین ما نشسته است. اینکه دعای عاقبت به خیری چه معنای عمیقی دارد و این روزگار غدار چه سرنوشت مبهم و تاریکی می تواند برای ما داشته باشد. نجفی فارغ التحصیل یکی از بهترین دانشگاه های جهان بود و در یکی از بهترین دانشگاه های جهان تدریس می کرد. احترام، وقار و آرامش او را حتی در این لحظات دشوار هم می توان دید. این سرنوشت تلخی که برای او رقم خورد هم دلهره آور است و هم به شدت آزاردهنده است. 

🔘 ریشه دیگر ناراحتی و احساس گنگ و مبهمی که دارم، اما ریشه عمیق تری دارد. این ناراحتی شاید در این نهفته است که با یک درک شهودی او را قربانی بازی قدرت می دانم. این حس که در رقابت های سیاسی، او را نابود کردند و زندگی و هستی اش را بر باد دادند. چنین روایتی از قربانی شدن او باعث می شود جای قاتل و مقتول عوض شود. گر چه می دانم هر دوی آنها قربانی این بازی شدند، اما چیزی در آن اندرونی به من می گوید که قربانی اصلی این بازی «قاتل» بود و نه «مقتول».  
🔘 ناراحتی ام شاید از درک عینی تر و عمیق تر آلودگی عرصه حکومت داری در ایران امروز هم باشد. اینکه چگونه این مافیای قدرت، انسان ها را، خوب یا بد، اینگونه شکار می کند، به دام می اندازد و نابود می کند. ناراحتم نه از برای نجفی، بلکه از دیدن خانه ای که برای خود ساخته ایم. از بر افتادن حجاب هایی که ساخته ایم تا واقعیت این خانه را نبینیم. خانه ای بر روی لجن، که البته زیر تیغ سانسور ارشاد، و همانگونه که بهمن فرمان آرا کرد، باید نام آن را به «خانه ای بر روی آب» تغییر دهیم.  

🔘 دلیل دیگر این ناراحتی در سکوت همراهان نجفی است و یاران او. بسیاری از آنانی که می دانستند رفیق آنان در این دام گرفتار آمده است. از این بازی مطلع بودند. اما هم آن زمان سکوت پیشه کردند و هم الان ساکت اند. نجفی باخت و قربانی شد، اما آنان حتی جرات نکردند و نمی کنند در قبح شیوه هایی بنویسند که اینگونه انسان ها را به دام می اندازد و له و لورده می کند. نجفی به دام افتاد و قربانی شد، اما نشان داد که چه کوچک شده ایم همه در این عرصه حقیر #سیاست.

🔘 و آخر اینکه ناراحت شدم از اینکه تصویر سیاه و تاریک من از وضع موجود تاریک تر شد. از اینکه به این نتیجه رسیدم که مانند سرنوشت تلخ نجفی، سیستمی که به هزار امید و با آروزی آزادی و عزت شکل گرفت به سرنوشتی اینچنینی منتهی می شود که برای مدیران خالصش، و فعالان و شهروندانش طعمه و دام می ریزد تا آنان را اسیر قهر و بازی های کثیف خود نماید. 

🔘 یکی از فعالانی که پس از حوادث ۸۸ بازداشت شده بود تعریف می کرد که روز قبل از آزادی بازجویش به او گفته بود که « می دانی پرونده سازی برایمان سخت نیست! اگر آدم نشوی، تله ای برای تو می گذاریم که ندانی از کجا خورده ای.» بله تله! و بلی، «تله ای برای تو می گذاریم» و بلی، اگر آدم نشوی!

🔘 آری، ناراحتم چون قتل دیروز دوباره برای یک لحظه پرده ها را برانداخت و نشان داد که این خانه بر کجا بنا شده است. و حال باید روزها و هفته ها تلاش کنیم تا این رخداد جمعی را فراموش کنیم و دوباره پرده ها را برپاسازیم و در خانه ای که بر روی آب برای خود ساخته ایم آرام و بی دغدغه زندگی کنیم. گویی نه کسی آمده و نه کسی رفته ! 

«این متن را اگر می‌پسندید، برای دیگران هم ارسال کنید.»
https://telegra.ph/خانه-ای-روی-آب-05-29