🔵 تنوع قرائتها از
عاشورا🔹گفتگو با کمال رضوی
🎤 علی حقیقت جوان
🔻 به طور کلی در طول تاریخ اتفاقی که برای تشیع میافتد این است که قرائتها از حادثه
عاشورا به سمت ترکیبی از قرائتهای تاریخی، ماورایی و عاطفی میرود که از خصلت و وجه مشترک همهی اینها حرکت، جنبش و تحرکی درنمیآید. حتی در دوران صفویه که بدوا جنبش صوفی است و بعدا با جنبش شیعی ترکیب و به تعبیر شریعتی از نهضت به نظام تبدیل میشود، تحرک سیاسی دیده نمیشود. شما وقتی به نظام تبدیل میشوید قرائتها از رخدادهای تاریخی که مبنای مشروعیت بخش است به جای رفتن به سمت تحرک و جنبش به سمت ثبات و نظم میرود. به همین خاطر در همان دوره امثال علامه مجلسی و غیره قرائتهای فعالگرایانهای از
عاشورا ارائه نمیدهد.
🔻 تا دهه ۲۰ قرن جاری هیچ شیفت پارادایمی در فهم وافعه
عاشورا اتفاق نمیافتد و تقریبا تمام روایتهای موجود از نظر سیاسی منفعل یا موید وضع موجود بودند. البته از نظر رویکرد کلامی، فقهی، تاریخی و عرفانی با هم تمایزهایی داشتند اما به لحاظ کلیت، مروج گفتمانی نبودند که از دلشان صورتبندی جدیدی بدست بیاید که موید حرکت سیاسی باشد. از دهه ۲۰ و ۳۰ گفتمانهای استاد محمدتقی شریعتی و بعد از آن صالحی نجفآبادی و شریعتی و مجاهدین بنیانگذار که امام حسین را به عنوان یک مبارز انقلابی مطرح میکردند، ارائه شد. کتابی شهید احمد رضایی به نام «راه حسین» را اگر نگاه کنیم از امام حسین تصویری از یک مبارز انقلابی تمامعیار به دست میدهد. علیرغم اختلافهایی که در رویکرد صالحی نجفآبادی، شریعتی و مجاهدین اولین وجود دارد، مخرج مشترک آنها این است که در مقابل پارادایم غالب تاریخی تشیع، یک فعالگرایی سیاسی در آن مندرج است و علیرغم اینکه در شناخت هدف امامحسین با هم تفاوت دارند، اما در اینکه امام حسین یکی عنصر شورشی انقلابی بود که میخواست حرکت سیاسی ایجاد کند، باهم مشترکاند.
🔻 بعد از انقلاب قرائتهای جدیدی سر برآوردند. به جز دهه ۶۰ که قیام امامحسین و واقعه
عاشورا به فضای جبهه و جنگ پیوند میخورد و صورتبندی آن محرک احساسی رزمندهها است، قرائتهای جدید از فضای انقلابی فاصله میگیرد و توسط نیروهای اصلاحطلب امثال آقایان علویتبار، آقاجری و کدیور قرائتی اصلاحطلبانه از حرکت امام حسین ارائه میشود. در واقع حرکت امام حسین با جملهی «قیام نکردم مگر برای اصلاح امور جدم» پررنگ میشود که حرکتی اصلاحطلبانه است و با رویکرد انقلابی تفاوت دارد. در همین زمان عبدالکریم سروش دستاندرکار صورتبندی عرفانی جدیدی از قیام امام حسین با اتکای به مثنوی معنوی و مولانا است.
🔻 جلوتر که میآییم در دههی ۸۰ و تنشهای منطقهای و جهانی که برای ایران مطرح میشود کسانی مانند آقای باقی صلحطلبی امام حسین را مطرح میکنند. امام حسین را در چهرهی فردی که از درگیری و جنگ پرهیز دارد، مطرح میکند و اساسا استراتژیاش را ضدجنگ و صلحطلبانه و در نهایت حرکتش را یک جهاد دفاعی ناخواسته میداند.
🔻 سالهای اخیر هم قرائت امتناع از فهم
عاشورا توسط امثال آقای ملکیان مطرح شده است که در ادامه آن را مطرح و بررسی میکنیم. در واقع اگر بخواهیم نگاهی کلی داشته باشیم به لحاظ تاریخی تنوع گفتمان و تکثر و حتی تضاد رویکردی وجود دارد و این خیلی غیر طبیعی نیست.
🔻 برای خواندن متن کامل مصاحبه از لینک زیر استفاده کنید:
🌐 http://bit.ly/2kCfuyA#مصاحبه#عاشورا#نواندیشی_دینی🔰 منبع:
#نشریه آرمانشهر، انجمن اسلامی آرمان دانشجویان دانشگاه علم و صنعت
#دانشجویان_متحد 🍀🆔 @anjmotahed