شعر ، ادبیات و زندگی

#داستان_کوتاه

(شرح حال یک الاغ هنگام مرگ)

آه ! درد اندام مرا مرتعش مي كند ، اين پـاداش خـدماتي اسـت كـه براي يك جانور دو پاي بي مروت ستمگر كـشيده ام ، امـروز آخـرين روز من است و همين قلبم را تسلي مي دهد !

بعد از طي يك زندگاني پراز مرارت و مشقت و تحمل بارهاي طاقت فرسا ، ضربات پـي در پـي چوب و زنجير و دشنام عابرين ، همين قدر جاي شكر باقي است كـه.ايــــــن حيــــــات مهيــــــب را وداع خــــــواهم گفــــــت.

اين جا خيابان شميران است . امروز به واسـطة بـي مبـالاتي صـاحبم ،اتومبيلي پاهاي مرا شكست و به اين روز افتادم . بعد از ضرب و شتم ،جسد مرا در كنار اين جاده كشيدند و به حال خود گذاشـتند . ممكـن است فراموش كرده باشند كه هنوز از نعل و پوسـت مـن مـي تواننـد .اســــتفاده كننــــد! گويــــا بــــه كلــــي مــــايوس شــــدند ايا خوراك مرا به موقع خواهند آورد ؟ نه .... بايـد در نهايـت زجـر و . گرســنگي جــان داد زيــرا ديگــر از مــن كــاري ســاخته نيــست آه ! درد زخم ها رو به شدت گذاشته و خون از آنها جاري است .

آيـااين چه جانوري است كه بر ما مسلط شده و زندگاني ما را ننگ آلود و چركين و پر از رنج و محنت نموده ، احساسات بي آلايش و طبيعي ما را خسته ساخته ، بدن ما را دائم مجروح و سر تا سر زندگاني را بر مـا تلــــــــــخ و نــــــــــاگوار نمــــــــــوده اســــــــــت ؟

ظاهراً شباهت تامي با ما دارد و بالاخره مثل ما مي ميرد ، از اين جهت هيچ فرقي نداريم ، اما گويا بدنش را از سنگ يا چوب ساخته اند چونكه به ما شلاق مي زند و گمان مي كند مـا حـس نمـي كنـيم . اگـر خــودش هــم احــساس درد را مــي كــرد بــر مــا رحــم مــي نمــوداين آلاتي را كه براي شكنجه ما استعمال مـي كننـد طبيعـي نيـست وخودشان ساخته اند .

مدتي است در فرنگستان و آمريكـا بـراي حفـظ حقوق حيوانات مجامعي به نام (( انسانيت )) تاسيس كرده انـد. قـوانين مخصوصي براي دفاع و زجر اجحاف و ظلم نسبت به مـا وضـع كـرده اند . آيا آن ها هم جزو همين جانورانند؟
هرگز ! اگر آن گروه از همين حيوانـــات باشـــند پـــس قلـــب آنهـــا از ســـنگ نيـــست؟

علماي علوم طبيعي ، ما را با خودشان چندان فرقي نمي گذارند و خودرا سر دستة حيوانات پستاندار معرفي مي كنند ، امـا يكـي از فلاسـفه معروف – #دكارت – به قول خودش ثابت كرد كه حيـوان بـه غيـر ازيك ماشين متحرك چيز ديگري نيست ! در تعقيب اين خيال پوچ يك عده از فلاسفه ديگر بر ضـد او برخاسـتند ، از جملـه #شـوپنهاور از مـا : طرفــــــــداري كــــــــرده و مــــــــي گويــــــــد اساس اخلاق رحم است ، نه فقط به هم نوع خود بلكه نـسبت بـه ( تمام حيوانات ) . و تا اندازه اي احـساسات و هـوش مـا را در كتـاب اخلاق خود شرح مي دهد . ديگري گفته است : ( ايـن يـك تفريحـي است براي مادران كه بچة خود را ببينند گردن يـك پرنـده را مـي كند و سگ يا گربه را در باز ي مجروح مي كند- اين ها ريشة فساد . ( و بنيــــاد ســــنگ دلــــي و ظلــــم و خباثــــت اســــت حقيقتاُ اين ظلمي كه بر ما شده و مـي شـود بيـشتر در نتيجـة تربيـت ظالمانه مادران اطفال است .

افسوس كه ما نمي توانيم حـرف بـزنيم وهمين اسباب بدبختي مـا را فـراهم آورده . فقـط #ارسـطو بـه حقيقـت زندگاني ما پي برده و مي گويد : ( انـسان حيـوان نـاطق اسـت ) .بـه واسطة همين نطق است كه ما دستخوش هوي و هوس يك عده جانور طماع خودپسند شده ايم .چرا مردم پيروي اين فلاسفه را نكرده اند؟

▫️نویسنده: #صادق_هدایت
▫️داستان: شرح حال یک الاغ هنگام مرگ
▫️انتشار: مجله وفا - سال ۱۳۰۳