شهرِ زنان، شهرِ امن

تجاوز جنسي به معلولان؛ قوانین و محدودیت‌ها

✍🏽رويا زراعت‌پيشه
دكتراي حقوق كيفري و جرم‌شناسی-مدرس دانشگاه

🔻قانونگذار مجازات اسلامی ایران، علی‌رغم اهمیت وضعیت بیماران ناتوان و ناتوانان ذهنی، از ابراز رضایت و همچنین وضعیت خاص معلولان، نسبت به تعرض و تجاوز جنسی به آن‌ها، مقرره متمایزی ندارد و سکوت قانونگذار موجب تضییح حقوق این اقشار ناتوان در جرم تجاوز جنسی است.

🔻در ارتباط با معلولان، مطالعات صورت گرفته، نشان می‌دهند که عوامل گوناگونی بیانگر پیوند میان برخی از گونه‌های معلولیت، با نرخ بالای قربانیان در میان این گروه اجتماعی و در زمینه برخی از جرایم است.

🔻#زنان_معلول #چهار برابر بیش از نرخ متوسط جامعه، تعرض جنسی، اعمال خشونت از سوی شریک جنسی و خشونت خانگی را تجربه می‌کنند. این در حالی است که عوامل بسیاری ممکن است در تسلیم قربانی معلول در برابر خواسته جنسی فرد متجاوز دخیل باشند.

🔻#ترس از دست دادن #خدمات حیاتی از جانب موسسه‌های متولی نگهداری معلولان، یکی از مهم‌ترین عوامل تسلیم شدن آنان در برابر متجاوز است؛ به عنوان نمونه آفتاب نیوز می‌نویسد: «... در یکی از مراکز نگهداری معلولان ذهنی که دختران 30 تا 35 ساله هم در بینشان هست... دختر جوانی که می‌گوید خانواده ندارد و مجهول‌الهویه است و چون جایی برای رفتن ندارد اینجا مانده، اعتراف می‌کند که یکی از مسئولان مرکز و دو نفر از پرسنل، آن ها را «اذیت» می‌کنند. در پاسخ به این پرسش که «چطور اذیتی» تنها می‌گوید: «وسایلی که خیرین برای ما می‌آورند به ما نمی‌دهند. بعد برای اینکه آن‌ها را بگیریم شرط‌هایی برای ما می‌گذارند... دختران معلول ذهنی و جسمی، مثل هر آدم دیگری نیازهایی دارند. طبیعی است که خیلی پیشنهادها را سریع قبول می‌کنند».

🔻#ترس از دست دادن #خدمات حياتي، يكي از عوامل سكوت در برابر متجاوز نيز است اما معلولان به عوامل گوناگون دیگری نیز از شکستن سکوت در برابر متجاوزان امتناع می‌ورزند؛ از جمله آنکه :

🔻۱.این افراد به دلیل انزوای اجتماعی و همچنین عدم دستیابی به آموزش کافی درباره حقوق خود یا شیوه تشخیص بزه‌دیدگی، گاه، عمل صورت گرفته را تجاوز جنسی قلمداد نمی‌کنند و گاه ممکن است حقی در جهت اعتراض به واقعه صورت گرفته برای خود متصور نباشند.

🔻۲. همچنین آن دسته از معلولانی که در گذشته توانایشان در درک و انتقال مطالب جدی گرفته نشده است، ممکن است ترجیح دهند که در برابر بزه دیدگی خود سکوت کنند

🔻۳.عدم امکان گزارش‌دهی تعرضات جنسی به معلولان نیز می‌تواند دلیل دیگری بر مسکوت ماندن آزار جنسی آنان باشد. مقاومت نهادهای ارائه دهنده خدمات به معلولان به جهت حفظ موقعيت خود و پيشگيري از بدنامي موسسه، از جمله موانع مورد اشاره است.

🔻۴.وجود این باور نادرست که کسی معلولان را مورد تعرض قرار نمی‌دهد و یا امکان ندارد معلولان قربانی شوند نیز گویای شمار اندک پرونده گ‌هایی است که در آن‌ها قربانی، دارای معلولیت، به ویژه معلولیت ذهنی است.

🔻۴.علاوه بر موارد فوق، به نظر می‌رسد معلولان بیش از سایر اشخاص، به سکوت در برابر متجاوز تشویق می‌شوند. دعوت به سکوت، بر پایه این باور عمومی است که اولاً پیگیری‌های قضایی در جرم تجاوز جنسی کمتر به نتیجه می‌رسد و معلولان به دلیل شرایط خاص جسمی و ذهنی نمی‌توانند از عهده تنش‌ها در دادگاه برآیند، و ثانیاً اظهارات معلولان ناشی از توهمات ذهنی و بیش از سایر قربانیان تجاوز جنسی، دروغ تلقی می‌شوند.

🔻مساله گزارش نكردن #تجاوز جنسي، يكي از مهمترين عواملي است كه به متجاوز اطمينان ميدهد بدون احتمال خطر دستگيري مي‌تواند مرتكب تجاوز جنسي شده و به دفعات آن را تكرار نمايد.

🔻شكستن سكوت توسط قربانيان دارای معلولیت به دلايلی که برشمرده شد، از ساير قربانيان تجاوز جنسي كمتر بوده و متاسفانه معلولان ابژه بي‌خطري جهت اجراي اهداف شوم يك متجاوز خواهند بود و همين امر حمايت ويژه از قربانيان معلول تجاوز جنسي را می‌طلبد.

#مطلب_ارسالی_مخاطبان

@Shahr_Zanan