🔴 مردی که سپاه دانش را در ایران بوجود آورد تا بی سوادی را در این سرزمین ریشه کن کند ...
پرویز ناتل خانلری روشنفکری که ایده سپاه دانش را داد..
پرویز ناتل خانلری از روشنفکران و ادیبان برجسته ایرانی در دهه ۳۰ و ۴۰ خورشیدی بود.
زمانی که در دهه ۴۰ آهنگ توسعه ایران, رشدی شتابان به خود میگیرد محمدرضاشاه از لزوم توسعه آموزش عالی و دانشگاهها در کشور میگوید.
ناتلخانلری در نشریه روشنفکری «سخن» با انتقاد از برنامه شاه نوشت که بودجه اندک آن روزگار را باید بیشتر به سوادآموزی عمومی و تاسیس مدرسه در روستاها و شهرستانهای کوچک اختصاص داد و کمبود معلم را با طرحی ابتکاری جبران کرد، چرا که ارتقاء فرهنگی و توسعه سیاسی و اقتصادی در جامعهای با اکثریت بیسواد ممکن نیست.
این انتقاد به دید شاه میرسد...
شاه «اسدالله علم» را نزد خانلری میفرستد و درباره «طرح ابتکاری» او میپرسد.
خانلری طرح «سپاه دانش» را پیشنهاد میکند تا جوانان دیپلمه ایرانی به جای تلفکردن عمر خود در سربازی اجباری، به عنوان معلم به روستاها و مناطق محروم بروند و پسران و دختران آن مناطق را باسواد سازند.
این طرح با استقبال محمدرضاشاه روبرو میشود و به خانلری پیشنهاد میدهد که خود او مجری این طرح شود و برای اجراییسازی آن پست وزارت فرهنگ در دولت اسدالله علم را بپذیرد.
سراینده شعرعقاب از اوج روشنفکری فرود می آید و دشنام و تحقیر روشنفکران را پذیرا می شود.
اینگونه است که یکی از منتقدان سیاست آموزشی شاه به وزارت فرهنگ میرسد تا ایده خود را پیاده کند...
به این ترتیب میلیونها کودک روستایی که با طرح خانلری به مدرسه رفتند، وام مردی را به گردن دارند که علائق شعری و علمی خود را رها کرد تا مدرسه را به روستاها ببرد.
پس از انقلاب ۵۷، خانلری به مدّتِ صد روز زندانی و از همهٔ فعالیتهای رسمی و دانشگاهی محروم شد.
در خاطراتش مینویسد که با آزادی از زندان، حکومت علاوه بر بستن حسابهای بانکی او بابت حقوق دورهی وزارت و کار دولتی مبلغ یک میلیون و سیصد هزار تومان از او مطالبه میکند که به دلیل تنگدستی نهایتا پانصد هزار تومان از او دریافت میکنند.
پرویز ناتل خانلری روشنفکری معتقد به اصول مشروطه بود که به ایده های چپی و اسلامی که وجه غالب روشنفکری دهه ۴۰ بود آلوده نشد۰
این روشنفکر راستین در شهریور ۱۳۶۹، پس از یک دوره طولانی بیماری، در ۷۶ سالگی در تهران درگذشت...
پیکر وی در بهشت زهرای تهران، قطعهٔ ۷۳، ردیف ۳۰، شمارهٔ ۶۶ به خاک سپرده شدهاست.
@Niyakhak_magazine