📚 نقد و بررسی کتاب «گفتارهایی در خاستگاه ناسیونالیسم کُرد»
📘شناسنامه کتاب: گفتارهایی در خاستگاه ناسیونالیسم کُرد، عباس ولی و دیگران، ترجمه مراد روحی. تهران: نشر چشمه، ۱۳۹۸.
📙 Essays on the Origins of Kurdish Nationalism, edited by ABBAS VALI. Costa Mesa, .CA: Mazda Publishers, 2003.
✍️ نویسنده: پرفسور
#مایکل_ام_گونتر، استاد علوم سیاسی و مطالعات کُردی دانشگاه تنسی
🔃 ترجمه از انگلیسی: خانهٔ کتاب کُردی
▫️عباس
#ولی در این اثر، مجموعه بدیعی از گفتارهای نظری را در باره خاستگاه و تحول ناسیونالیسم کُردی گردآوری کرده است. جالب آنکه، هر یک از نویسندگان این مجموعه، رویکرد نظری و روش شناختی متفاوتی به کار بستهاند و تفسیرهای مختلف شایان تاملی درباره دیرینگی یا نوین بودن ملت کُرد و ناسیونالیسم آن ارائه کردهاند.
▫️دو گفتار
#حمید_بزارسلان و تک گفتارهای
#مارتین_وان_بروینسن و
#نلیدا_فوکارو، واجد تفاسیر ساختگرایانهیی از ملت و ناسیونالیسم کُردی هستند. که ملت کُرد را برآیند سیاستهای معاصر کُرد، یا آنچه بندیکت اندرسون در خوانشی ادراکی «جامعه خیالی» مینامد، قلمداد کردهاند.
▫️گفتار نخست بُزارسلان بر نقش مهم تالیفات تاریخی ملیگرایانه در تکوین هویت ملی و ملت کُرد در ترکیه از سال ۱۹۱۸م، تاکید دارد و در عین حال پنج دوره را در این روند مورد شناسایی قرار میدهد. او در گفتار دوم، به طور تفصیلی دو دوره نخست این تحولات سیاسی را تشریح میکند:
▫️دوره ۱۹۱۹-۱۹۲۱م که نخبگان سنتی مذهبی و عشیرهای کُرد، صحنه تحولات ملیگرایی را به جامعه نوظهور نخبگان شهری کُرد، واگذار کردند و دورهای که متعاقب تاسیس جمهوری نوین ترکیه در ۱۹۲۳، آغاز شد، هنگامی که نخبگان سنتی پس از تلاشهای ناکام در مهار تمرکزگرایی و عرفیسازی دولت جدید کمالیستی، زمامداری ناسیونالیسم کُردی را در دست گرفتند.
▫️مارتین
#وان_بروینسن، قرائت ساختگی از حماسه مم و زین
#احمد_خانی بعنوان طلیعه ناسیونالیسم کُردی در قرن هفدهم میلادی را به چالش می¬کشد و استدلال میکند که در کردستان قرن هفدهم هیچ یک از الزامات سیاسی و اجتماعی- اقتصادی دال بر هر نوع تصوری از ملت وجود نداشت. وی معتقد است ناسیونالیسم کُردی تنها در دهههای پایانی دوره
#عثمانی تکوین یافت.
▫️نلیدا فوکارو، تحولات تاریخی ناسیونالیسم کُردی در سوریه را طی دوره حکمرانی فرانسویها در دهههای ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ بررسی میکند. حزب فراملی
#خویبوون در ۱۹۲۷م تشکیل شد و، تحت تاثیر نیروهای سیاسی و فرهنگی کُرد و ارمنی، نقشی کلیدی در این تحولات ایفا کرد.
▫️رویکرد نظری امیر
حسن
پور از منظری متقابل، مبتنی بر تفسیری ازلی از خاستگاه و تحول ناسیونالیسم کُردی است. برخلاف سایر نویسندگان،
#حسنپور ملت کُرد را دارای پیشینه صدها ساله میپندارد که نهایتاً سرنوشت آن به تحول ناسیونالیسم مدرن کُردی گره خورده است.
▫️عباس ولی، ویراستار کتاب، در گفتارش موضعی متقابل
حسن
پور اتخاذ میکند و مدعی است که، «گفتمان تاریخی ناسیونالیسم کُردی، پدیدهای مدرن است ناشی از ظهور دولتهای متمرکز سرزمینی در ترکیه، ایران و عراق».
▫️برآیند حاصل از ارائه این مجموعه گفتارها و مقالات، میتواند گامی موثر در ارتقای حوزه مطالعات نوپای کُردی به یک سطح ارزشمند آکادمیک و شایان تامل جدی علمی باشد.