کانال خوشنویسی مهدی قربانی

سنگ مزار خطاط بزرگ و نامدار #قاضی_عسکر #مصطفی_عزت افندی

▪️ مزار وی در خانقاه قدیری‌خانه در توپخانۀ استانبول قرار دارد و به خط #ثلث_جلی توسط شاگردش #محسن_زاده_عبدالله که خود #رئیس_الخطاطین بود نوشته شده است. مصطفی عزت افندی در یک زمان رئیس‌الخطاطین، رئیس‌العلماء، نقیب‌الاشراف (رئیس سادات) و قاضی‌عسکر (قاضی ارتش عثمانی) بود و از این رو وی را «جامع الریاسات» خوانده‌اند و این نکات بر سنگ مزارش نیز درج شده است. شرح حال وی و آثارش را در صفحۀ 202 کتاب «خوشنویسان استانبول» مطالعه فرمایید.
📷 تصویر از دوست و برادر ارجمندم آقای دکتر سلیمان برک است.

@MehdiQorbani

✅ کتیبۀ #سبیل #ام_عباس در #قاهره

از زمانی که مصر به تصرف سلطان یاووز سلیم درآمد، تبدیل به یکی از ایالات حکومت عثمانی شد و فرهنگ تُرکی و عثمانی را نیز پذیرفت. حاکمان مصر همواره از سوی خلیفۀ عثمانی تعیین و از باب عالی (استانبول) اعزام می‌گردیدند. این حکام علاوه بر اجرای منویات سیاسی و مذهبی سلطان عثمانی، به تقلید از وی، اقدام به ساخت مساجد و مدارس و بناهای عام‌المنفعه می‌کردند. شیوۀ #معماری_عثمانی را هنوز هم می‌توان در بناهای باقیمانده از آن دوران دید. یکی از این آثار که تا امروز نیز محفوظ مانده، #سبیل_ام_عباس است. "سَبیل" در اصطلاح شرعی و فقهی، موقوفه‌ای است که فی سبیل الله برای استفادۀ عموم مسلمین ایجاد می‌شود. اما اُمّ عباس کیست؟

"عباس حلمی پاشا" یا "عباس دوم" (زادهٔ ۱۴ ژوئیه ۱۸۷۴ - درگذشتهٔ ۱۹ دسامبر ۱۹۴۴) پسر توفیق پاشا و آخرین #خدیو مصر بین سال‌های ۱۸۹۲ تا ۱۹۱۴ میلادی بود. #خدیو عنوان حاکمان سلسلۀ خدیوی بود که ماهیتی نیمه‌مستقل داشت.

مادر عباس حلمی پاشا به تقلید از سَبیل‌های بناشده توسط خاندان عثمانی در استانبول، اقدام به ساخت چشمه‌ای در #قاهره نمود که کتیبۀ آن را #عبدالله_زهدی_افندی نوشته است. این کتیبه حاوی چهار بیت شعر تُرکی عثمانی است که به خط #ثلث_جلی و بر روی سنگ به شکل برجسته حکاکی و بر بالای این چشمه نصب شده و هم‌اکنون نیز مرمت و بر جای خود باقی است.

چند سال پیش یکی از دوستان، با دیدن واژۀ "حضرت عباس" در ابتدای مصرع نخست کتیبه و بدون توجه به متن و معنی اشعار، این سَبیل را به حضرت ام‌البنین مادر حضرت اباالفضل العباس علیه‌السلام نسبت داده بود که صد البته خطای فاحشی است!

#عبدالله_زهدی_افندی از بزرگترین خطاطان تُرک است که نسب به تمیم الداری از صحابۀ حضرت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌‌وسلم می‌برد و عمدۀ شهرت وی، به دلیل کتابت #کتیبه های مسجد شریف نبوی در مدینۀ منوره است. #عبدالله_زهدی_افندی به دعوت خاندان خدیوی، سال‌ها در مصر اقامت کرد و عنوان #خطاط_مصر به وی اعطاء گردید. بسیاری از نوشته‌های رسمی و دولتی و کتیبه‌های بناهای بزرگ در قاهره به خط زهدی افندی است. وی در ۱۸۷۹ میلادی در #قاهره درگذشت و در جوار آرامگاه امام شافعی در قرافة الصغری در #فسطاط مدفون شد. زهدی افندی هنر خوشنویسی را در مصر پایه‌گذاری کرد و راه او توسط خطاطان بزرگ دیگر همچون #محمد_عزیز_افندی و #رئیس_‌الخطاطین #احمد_کامل_آکدیک که مدتی در مصر سکونت داشتند، دوام یافت.

برای مطالعۀ شرح حال و آثار #عبدالله_زهدی_افندی به کتاب #خوشنویسان_استانبول مراجعه فرمایید.

● تحقیق و تدوین: مهدی قربانی
@MehdiQorbani