🌐 ما کماکان در ظرفِ قدرتِ متمرکز، تنفس میکنیم/ مظروف انقلاب اسلامی را در ظرفِ(ساختار) گذشته ریختهایم/ امروز زمینۀ ایدئولوژیک مناسبی برای رفتارهای فراقانونی داریم
🔹دکتر عماد افروغ: جامعه شناس و استاد دانشگاه
🔹برنامه زاویه شبکه چهار سیما
♦️انقلاب به ساختارها نرسید
♦️ما از اول انقلاب دچار مشکل روش بودهایم و هستیم. ما همه چیز را به فرد و عامل تقلیل میدهیم. دست به پیکر فسادانگیزی که از قبل از انقلاب به ارث بردهایم، نزدیم. همچنان در ظرف قدرت متمرکز و اقتصاد نفتی عمل میکنیم. آیا این تمرکزگرایی بعد از انقلاب تغییر کرد؟ ما ظرف را عوض نکردیم، مظروف انقلاب اسلامی را در ظرفِ(ساختار) گذشته ریختهایم. ما کماکان در ظرفِ قدرتِ متمرکز، تنفس میکنیم.
♦️در یک نقطه ضعف ساختاری ما از رابطه قدرت و ثروت در قبل از انقلاب رنج میبردیم که بعد از انقلاب رابطه قدرت و منزلت هم به آن اضافه شد. امروز هم زمینه ایدئولوژیک مناسبی برای فساد داریم. افراد به محضی که به قدرت سیاسی میرسند سرمایه فرهنگی برای خود فراهم میکنند. در کنار همه رانتهای سیاسی و اقتصادی یک رانت منزلتی و ایدئولوژیک هم شکل گرفته است.
♦️تعامل عامل و ساختار
♦️من به تعامل عامل و ساختار قائل هستم. بحث من این است که وقتی ساختاری فاسد است و ما فقط به جانشینی افراد فکر میکنیم فرد بعدی هم فاسد میشود. لذا باید به فکر اصلاح ساختارها باشیم.
♦️شفافیت یکی از ضرورت های اصلاحات ساختاری
♦️چرا از شفافیت استقبال نمیشود؟ یکی از اصلاحات ساختاری مورد نیاز ما شفافیت است. ما هنوز نه شفافیت مالی و نه آن قانون مصوب انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات را داریم. امنیتزدگی و سیاستزدگی اینجا مانع است. حتی نهادهای فرهنگی ما هم امنیتزده هستند و حاضر به شفافیت نیستند.
♦️مبارزه سیستماتیک با فساد صورت نمیگیرد و همان طور که عرض کردم ساختارهای فسادزا در کشور داریم. منظورم از ساختار ایدئولوژیک اصول انقلاب اسلامی نیست. اما این اصول مراقبت میخواهد، نباید هر اتفاقی که میافتد را به انقلاب اسلامی ربط دهیم.
♦️قدرت سیاسی نماینده قدرت اجتماعی
♦️قدرت سیاسی باید نماینده قدرت اجتماعی باشد. امام قبل از انقلاب میگفتند حاکمان باید رعیت مردم باشند، نشود که این نسبت برعکس شود. این سخن به لحاظ جامعهشناسیِ سیاسی بحث مهمی است. با فرآیند فزاینده مخدومشدن حاکمان به جای خادمشدن رو به رو هستیم و حتی گاهی گفته میشود بروید خدا را شکر کنید که ما خادمان خوبی برای شما هستیم. اینها ترفندهای اغواگر ایدئولوژیک است.
♦️قدرت اجتماعی و قدرت مردم در کشور ما روز به روز به محاق رفته است. وقتی دولت برای خودش و دانشگاه برای خودش و حوزه برای خودش موضوعیت پیدا میکنند و خودشان هدف میشوند و نه مردم، فساد شکل میگیرد. این حُسن را داریم که این آزادی عمل وجود دارد که کسانی بیایند و این حرفها را بزنند. البته دچار شکاف نظر و عمل هستیم و حرف، کارکرد پیدا کرده است.
♦️ سکوت روشنفکران موجب شکل گیری معاویه
♦️در دهه اول انقلاب حرف نبود بلکه عمل وجود داشت. در نهج البلاغه کسی که فقط حرف میزند منافق شمرده میشود. چون بسترهای ایدئولوژیک وجود دارد و مراقبت هم وجود ندارد حرف کارکرد پیدا میکند. سکوت روشنفکران موجب شکلگیری معاویه و فسادهای او میشود. قدرت اجتماعی باید فرصت ظهور و بروز داشته باشد.
♦️چقدر سند روی سند مینویسیم که انتزاعی هستند و اثر علّی از مردم نمیپذیرند. انبساط در ایده باعث عملیاتیشدن آن ایده میشود که امروز این را نداریم. در قانون اساسی تعبیر اجتهاد مستمر آمده، اما نمیدانیم که ساختاری که این اجتهاد مستمر را باید پیش ببرد کجاست؟
♦️جمهوریت و اسلامیت نظام در مرز تهدید
♦️خیالم از جمهوریت و اسلامیتِ نظام ایمن نیست. ما قبل از انقلاب درباره مقابله با ربا آرزوهایی داشتیم و در قانون اساسی هم مبارزه با ربا را داریم، اما امروز اقتصاد ما ربوی است. حتی نظام پاداشدهی ما هم فسادزاست. سیستم آموزشی ما عقلمحور و مهارتمحور و خلاقیتمحور نیست بلکه حافظهمحور است، در نتیجه ناشایسته را به جای شایسته قرار میدهد.
♦️آیا نظام نمیبیند/ کارگزاران به دنبال ثروتاندوزی
♦️آیا نظام نمیبیند که کارگزارانش به دنبال ثروتاندوزی بیشتر هستند؟ گوئی این نظام یک سفرهای است که هر کس قدرت پیدا میکند یک گوشه از آن را میکند. در ابتدای انقلاب افراد خود را فدای نظام اسلامی میکردند، اما امروز نظام را فدای خود میکنند. مقام معظم رهبری میفرمایند تمام امکانات فرهنک در اختیار کسانی است که از قدرت اقتصادی و سیاسی برخوردارند و مردم مستضعف هم به فساد اخلاقی سوق داده میشوند. قدرت مسلط سیاسی آنها را سوق میدهد، بنابراین محور و اصل همان قدرت سیاسی است.
#دکتر_عماد_افروغ#تعامل_عامل_و_ساختار#میراث_ساختار_قدرت_متمرکزکانال تلگرامی ساختارهای ایرانی
@Iranianstructures