📕 دنیایی روی حلقههای فیلم: مردمشناسیای در باب خلق کردن
🎤 ارغوان فراهانی
نشست اول از مجموعه نشستهای «خوانش کتابهای برنده جایزه ویکتور ترنر برای متن مردمنگارانه» توسط گروه مطالعات میدانی و مردمنگاری با سخنرانی ارغوان فراهانی، دانشآموخته رشته مردمشناسی در دانشگاه گوته فرانکفورت، چهارشنبه 31 شهریور ساعت 19 بهطور مجازی برگزار شد. کتاب «دنیایی روی حلقههای فیلم: مردمشناسیای در باب خلق کردن»، منتشرشده در سال 2015، کتابی است به قلم آناند پاندیان، مردمشناس هندی-آمریکایی و استاد مردمشناسی در دانشگاه جانز هاپکینزِ مریلندِ آمریکا. این نویسنده اکثر پژوهشهای میدانی خود را در جنوب هند انجام داده است و در تمام کتابهای وی میتوان ردپایی از تلاش او برای ارتباط دادن دنیای مادیِ زیست انسانها با افکار و احساسات و انگیزهها و خواستهایشان یافت. به جز کتاب مورد بررسی ما، پاندیان از سال 2009 تا به حال پنج کتاب دیگر در حوزهی مردمشناسی به چاپ رسانیده است که در آن میان میتوان به کتابی در مورد سیستمهای کشاورزی هند و نقش آنها در جامعهی پسااستعماری هند اشاره کرد. کتابِ «دنیایی روی حلقههای فیلم» حاصل چندین سال پژوهش میدانی او بر روی صنعت سینمای تامیل، و به طور مشخص در استودیوهای فیلمسازی «کالیوود» در جنوب هند است.
این کتاب نمونهی بسیار درخشانی است از متون مردمنگارانهای که فرم نگارشی آنها نه رونوشتی از الگویی دیکتهشده و از پیشتعیینشده، که برخاسته از نیازهای خود نویسنده بوده است برای انسجام بخشیدن به وجوه مختلفِ پژوهش خود؛ فرمِ نگارشیای که پیچیدگی و گستردگی دنیای سینما را به پیچیدگی و چندوجهی بودنِ پژوهش میدانی مردمنگارانه پیوند میزند.
در مورد پیچیدگی این دو همین بس که میدان پژوهش پاندیان گسترهای عظیم از فیلمسازان، طراحان صحنه، شرکتهای تهیهکننده، آهنگسازان و هنرپیشگانِ تامیلی را دربرمیگیرد. هر کدام از فصول کتاب، به غیر از فصل اول و آخر، در مورد بخشی خاص از این صنعت و پروژهای مشخص است؛ گاه همراه با یک کارگردان خاص و دستیاران او هنگامِ ایدهپردازی، گاه در سفر جمعیِ عوامل فیلم به خارج از هند و گاه میان یک طراح صحنه و عواملش هنگام ساخت یک پُل. از دیگر خصوصیات فرمِ نوشتاری این کتاب میتوان به این نکته اشاره کرد که نویسنده هر کدام از فصول را به مفهومی خاص همچون امید، فضا، هنر، عشق و غیره گره میزند و از خلال ایجاد مباحث جامعهشناختی و فلسفی پیرامون این مفاهیم به توصیف و بررسی میدان پژوهشاش میپردازد. به طور خلاصه میتوان گفت که ابعاد نظری پژوهش پاندیان در واقع از خلال همین مفاهیم شکل گرفته است؛ گاه با ایجاد بحثهای جامعهشناختی یا روانشناختی در مورد مفهومی انتزاعی همچون امید، گاه از دریچهی مفاهیم تکنیکیترِ سینمایی همچون نور یا رنگ.
ارغوان فراهانی در این جلسه علاوه بر پرداختن به این فرم منحصربهفرد، به محتوای پژوهش پاندیان نیز پرداخت. تلاش بر این بوده است که از خلال متن به ویژگیها و شرایط پژوهش پاندیان نگاهی بیندازیم و همچنین ابعاد نظری متن را دقیقتر پی بگیریم. و البته که با نگاهی نقادانهتر از ضعفهای متن و نگاه نویسنده بگوییم؛ از غیاب زنان در میان سوژههای تحقیق، کمتوجهی به وجوه سیاسیِ سینمای تامیل و در مواردی از نگاه اروپا- و آمریکامحورِ نویسنده به میدان پژوهش خود.
📚 پس از سخنرانی، حضار بحثها و پرسشهای خود را مطرح کردند و ارغوان فراهانی و دکتر اصغر ایزدی جیران، مدیر گروه مطالعات میدانی و مردمنگاری، پاسخ دادند. متن کامل این نشست دوساعته به همراه نشستهای آتی گروه، در قالب کتابی کوچک منتشر خواهد شد.
🆔 @FieldStudies_Ethnography