‍ ‍ یازدهم آذرماه زادروز جلال آل‌احمد آل‌احمد زبان و ادبیات فارسی خوانده بود. رسالۀ دکتری خود را دربارۀ هزار و یک شب انتخاب کرد، ولی هرگز آن را با ذوق و شوق دنبال نکرد. عاقبت هم در پی کسب درجۀ دانشگاهی برنیامد. اگرچه کار را به مراحل انتهایی رسانیده بود اعتقاد راسخ داشت که کار خودش از درجات دانشگاهی برتر است و عالمگیرتر. آل‌احمد را سال‌ها بعد نویسندۀ داستان خواهند شناخت و صاحب سبک خواهند شمرد. در این پهنه هم داستان بلند نوشت و هم داستان کوتاه. قصه‌های نخستین که از او نشر شد و شهرت گرفت آن‌هاست که در مجلۀ سخن انتشار یافت. کتاب‌های قصّه و داستان او که چاپ شده است و خوانندگان دلبسته دارد این هفت اثر است: دید و بازدید، از رنجی که می‌بریم، سه‌تار، سرگذشت کندوها، مدیر مدرسه، نون والقلم، نفرین زمین. در این سال‌های اخیر نثرش از آنچه در اول بود تفاوت بارز پیدا کرده بود. روشی مخصوص خود اتخاذ کرد و عده‌ای پیرو یافت. اما هیچ‌یک اصالت کار او را نیافتند. اختصاص نثر آل‌احمد در این اواخر این بود که با مقداری کلمه بدون ارتباط‌های جمله مطلبی را که قصد القاء داشت در ذهن خواننده می‌گنجاند. چکیدۀ افکار اجتماعی او را در کتاب‌هایی که مجموعۀ مقالات اوست باید خواند. هفت مقاله، سه مقالۀ دیگر، غرب‌زدگی، ارزیابی شتابزده و کارنامۀ سه‌ساله که تاکنون از چاپ درآمده و روشنفکران که نمی‌دانم چاپ شده یا نشده است. [نادره‌کاران: سوگنامۀ ناموران فرهنگی و ادبی (۱۳۰۴-۱۳۸۹)، ایرج افشار، زیر نظر بهرام، کوشیار و آرش افشار، به کوشش محمود نیکویه، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، چاپ دوم ۱۴۰۰، ج ۱، ص ۳۴۳] بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار؛ تعمیم زبان فارسی، تحکیم وحدت ملّی و تمامیت ارضی @AfsharFoundation